Beş (5) İ formülü
Huzurlu ve olumlu bir aile birlikteliğinin en önemli esası karşılıklı özveri ve sevgidir. Bunlar ise ancak samimi ve sürekli bir emekle elde edilir. Karı koca arasında gerçek sevginin yeşerip yerleşmesi için de “5-İ” formülü gereklidir:
1-İlgi: Eşler birbirine, bilhassa erkek hanımefendiye ilgisini belli etmeli, onu sevdiğini ve beğendiğini dile getirmelidir. İşinden eve gelince, gün boyu yolunu gözlemiş eşiyle ilgilenmeyen, güler yüz göstermeyen, onunla sohbet etmeyen ve hele sürekli evine geç saatlerde gelip, yatağına geçerek uyumaya yönelen bir erkek, hanımını ihmal ediyor ve sevgi çiçeğine su vermiyor demektir. Tabi aynı şeyler kadınlar için de geçerlidir.
2-İltifat: Eşler birbirine iltifat etmeli, güzel hallerini, yemeklerini, temizliğini övmeli; kendisinden çok memnun ve mutlu olduğunu tatlı ve gönül alıcı sözlerle belirtmelidir. Birbirlerine kaba ve kırıcı değil, kibar ve tatlı dille hitap etmelidir.
3-İkram: Hanımların çektiği zahmet ve ziyafetlere karşı, erkekler de sık sık tebrik ve teşekkür etmeli; ara sıra güzel hediyeler ve özel jestlerle hanımını sevindirmeli, yemeğe ve gezmeye götürmelidir.
Birbirlerinin ailesine ve yakın çevresine de aynı alaka gösterilmelidir.
4- İyi Ahlak: Eşlerin birbirlerine karşı hoşgörülü ve affedici, hata ve hırçınlıklarına sabredici davranabilmesi, sorunlarını dert edinip çare üretmesi, insani zafiyet ve hassasiyetlerini hesaba katıp tolerans göstermesi; aralarındaki sevgi bağını güçlendirecek, yuvalarını cennete çevirecektir.
5-İstişare: Eşler, aile işlerini birbiriyle paylaşıp ortak kararlar alabilmeli, birbirlerinin görüş ve önerilerine değer vermeli, hatta yersiz ve gereksiz gördükleri beklenti ve özentilerini ise münasip şekilde geçiştirmeli, kavga ve kırgınlığa dönüştürmemelidir.
İstişare edilen eşlerin, bu danışma ve dayanışma sayesinde birbirlerine güvenleri tazelenecektir.
Çiftler, Evliliğin İlk Yıllarında Hangi Hataları Yapıyor?
Psikiyatri uzmanları, evliliğin ilk yıllarındaki hataları şöyle açıklıyor: Birbirini tanımadan hızla evliliğe adım atılması, sorunlara tahammülün azalması ve sabırsızlık, eşlerden birinin bekârlık dönemindeki gibi sorumsuz davranması, çiftlerin kendi ailesi ile yeni kurduğu ailenin sınırlarını koruyamamasdır
Günümüzde yeni evli çiftler, karşılaştıkları problemlere çözüm aramak yerine “bu sıkıntılara niye katlanayım. Nasılsa çocuk da yok, yolun başındayken ayrılayım” düşüncesine kapılıp kolaycılığa kayıyor ve sorumluluk almaktan kaçınıyor. Sonunda yuvalar dağılıyor, çocuklar sahipsiz kalıyor, aile faciaları yaşanıyor ve toplum huysuz ve huzursuz hale geliyor.
Şahsi özgürlük ve zevkinden vazgeçip ikinci bir şahısla ortak bir yaşam kurmanın zorluk ve sorunlarını kabullenememek, gerçek sevgi ve saygıyı güçlendirmek için emek sarf etmemek de yeni evli çiftler arasındaki en büyük sorunu oluşturuyor. Problemlerle başa çıkma yetisi güçlendirilmiyor, çocukluktan itibaren rastgele gelişen ego kapasitesi çiftlerin başına bela açıyor.
Evliliklerin çatırdamasının bir diğer sebebi ise hızlı alınan kararlar oluyor. Çiftler, kısa bir sürede beklentilerinin farklı olduğunu görüyor ve bu farklı beklentileri aşmak için sadece karşı taraftan değişim bekliyor. Bu da gerçekleşmiyor, beklentilerinin gerçekleşmemesinin oluşturduğu hayal kırıklığı ile de başa çıkılamıyor ve boşanmaya karar veriliyor.
Evlilikte kadınların yaptığı en büyük hatalar: Geçmişte yaşanmış can sıkıcı sorunları sürekli gündemde tutmak. Her sorunun çözümünü aile büyüklerine bırakmak.
Evlilikte erkeklerin yaptığı en büyük hatalar: Kadınların konuşma, paylaşma ihtiyacını 'vıdı vıdı' olarak yorumlamak. Bu durumun kadını yalnızlığa itip, kendisinden uzaklaştırdığını anlayamamak. Kadın ise kırgınlık ve anlaşılamama duygusuyla aynı konular etrafında konuşma döngüsünü devam ettirip durmak. Sürekli haklı olduğu inancını taşımak ve erkeği usandırmak.
Aile huzur ve mutluluğun kaynağı, beraberlik ve bereketin kaymağıdır. Başarılı bir evlilik ve aile hayatı, sürekli bir sabır sanatıdır. Dünya hayatının tadı, aile yuvasının sıcaklığıyla doğru orantılıdır. Şu beş prensip, olumlu ve doyumlu bir aile hayatının temel şartıdır:
1- Karşılıklı saygı ve sevgi
2- Empati ve sempati
3- Seviyeli bir samimiyet
4- Serzeniş yerine kanaat ve sezgi
5- Sabır ve sebat
1- Saygı ve sevgi: Eşler ve kardeşler, birbirlerine ve ebeveynlerine karşı, her zaman ve her konuda içten bir saygı ve sevgi dolu tavırlar takınırlarsa, pek çok şey soru olmaktan çıkacak, sıkıntı ve zorluklar kolaylıkla aşılacaktır. Bunun aksi, saygısız ve şefkatsiz yaklaşımlar, eşleri ve aile fertlerini birbirinden soğutup uzaklaştıracak, sıcak aile yuvasını soğuk zindandan farksız kılacaktır.
2- Empati ve sempati: Kendimizi karı-kocamızın ve çocuklarımızın, çocuk ise anne-babamızın yerine koyarak onların psikolojik durumlarını ve sorunlarını algılayıp anlamaya çalışarak davranırsak daha dengeli ve etkili olacağımız açıktır. “Bize yapılmasını istemediğimiz şeyleri, başkalarına yapmamak” olaylara ve sorunlara muhataplarımızın özüyle ve gözüyle bakmak, muhabbet ve meveddet (sevgiyle destek) doğuracaktır.
3- Samimiyet ve seviye: Eşler ve aile fertleri, her türlü yalan ve riyadan, yamuk ve yapmacık tutumlardan uzak, birbirlerine karşı kesinlikle dürüst, samimi ve tabii seviyeli davranmalıdır. Haddini aşmak, edebini bozmak, suni ve zoraki tavırlarla gönül almaya çalışmak yarar değil zarardır, çünkü sahtekârlıktır. Bize nasıl davranılmasını istiyorsak, herkese de öyle davranılmalıdır.
4- Serzeniş yerine kanaat ve sezgi: Hanımlar, erkeğin kazanıp getirdiklerinden; kocalar ise eşlerinin ev işlerinden; yemeklerinden, temizliğinden ve diğer hizmetlerinden sürekli şikâyet etmek yerine teşekkür ederlerse, serzeniş ve küçümseme yerine kanaat ve şükre yönelirse, o ev bereket ve saadet yuvası olacaktır. Eşlerin birbirlerinin durumlarını ve zorluklarını sezmek ve destek vermek yerine, sürekli sızlanıp nankörlüğe başlaması, karşılıklı itimat ve itibarı bozacaktır.
5- Sabır ve sebat: Aile fertlerinin, birbirlerini oldukları gibi kabule çalışmaları, hatalarını ve kötü yanlarını, güzel ve hayırlı taraflarına bağışlayıp, birbirlerini tamamlamaları, elbette sabır ve sebat isteyen bir olaydır. Evet, “sabur acı, ama meyvesi tatlıdır”. Sabreden derviş, muradına ermiş olacaktır. Eşlerini ve aile fertlerini hoş görüp idare etmesini beceremeyenler, aile saadetini koruyamayacaktır.
'Evliliğiniz yolunda devam ediyor mu?' testi 20 maddeden oluşmaktadır. Kadın ve erkek için geçerli olan bu test, geniş araştırmalar neticesinde ortaya çıkmıştır. Soruların şıkları birbirine çok yakındır. Beş şıktan size göre en doğru olanını seçeceksiniz. Her şıkkın puanı ayrı ayrıdır. Soruların şıklarını işaretledikten sonra puanlamaya geçebilirsiniz. Puanlamalar ve değerlendirmeler bu testin sonunda verilmiştir. Şimdi soruları okuyup, şıkları işaretlemeye başlayabilirsiniz.
1 – Neden evlendiniz?
1 – Evlenme zamanım geldiği için.
2 – Cinsel ihtiyacımı gidermek için.
3 – Aile olabilmek için.
4 – Çocuk sahibi olabilmek için.
5 – Mutlu olabilmek için.
2 – Eşinizle hangi özelliğinden dolayı evlendiniz?
1 – Güzelliğinden veya yakışıklılığından.
2 – Ortak paydalarımız uyduğundan.
3 – Ekonomik durumu iyi olduğundan.
4 – Ailem isteğini kıramadığından
5 – Âşık olduğumdan.
3 – Yeni evlilik hayatınız sizde neyi değiştirdi?
1 – Dağınıklılığımın yerini tertip ve düzen aldı.
2 – Yalnızlığımı ortadan kaldırdı.
3 – Özgürlüğümü kısıtladı.
4 – Sorumluluğumu artırdı.
5 – Alışkanlıklarımı bıraktırdı.
4 – Geçiminizi engelleyecek en tehlikeli durum nedir?
1 – Ekonomik sıkıntılar.
2 – Huyların uyuşmaması.
3 – Cinsel sorunlar.
4 – Ailelerin işimize karışması.
5 – 'Sen'lik, 'ben'lik kavgaları.
5 – Evin ve ailenin yönetimini nasıl halledersiniz?
1 – İkimiz birlikte karar veriyoruz.
2 – Evin beyi yönetiyor.
3 – Evin hanımı hallediyor.
4 – Aile büyüklerimiz yol gösteriyor.
5 – İşi kendi akışına bırakıyoruz.
6 – Anlaşamama durumunda birbirinize nasıl muamele edersiniz?
1 – Kavga edip küsüyoruz.
2 – Birbirimizin düşüncelerini kabulleniyoruz.
3 – Sorunu zamana bırakıyoruz.
4 – Danışmak için bir büyüğümüze gidiyoruz.
5 – Haklılığımızı inandırana kadar tartışıyoruz.
7 – Ne sıklıkla tartışmaya girersiniz?
1 – Her gün tartışıyoruz..
2 – Haftada bir gün bozuşuyoruz.
3 – Ayda bir kavga ediyoruz.
4 – İhtiyaç oldukça bağrışıyoruz.
5- Hiç tartışmıyoruz.
8 – Nasıl tartışıverirsiniz?
1 – Bağırıp çağırarak.
2 – Birbirimizi dinledikten sonra.
3 – Sakin ve kibarca.
4 – Aynı anda.
5 – Yemek sırasında.
9 – Birbirinize yalan söyler misiniz?
1 – Her sıkıştıkça.
2 – Arada sırada.
3 – Hiçbir zaman.
4 – Zorunlu durumlarda.
5 – Bu zamanda yalan söylemeyen var mı?
10 – Mutlu bir evlilik hayatı için olmazsa olmazınız nedir?
1 – İnanç ve ideal ortaklığı.
2 – İletişim alışkanlığı.
3 – Zenginlik, varlık ortamı.
4 – Sevgi ve saygı.
5 – Güvenilir bir kişilik sahibi olması.
11 – Evde son sözü kim söylemektedir?
1 – Birlikte söylüyoruz.
2 – Erkek söylüyor.
3 – Kadın söylüyor.
4 – Aile büyükleri söylüyor.
5 – Herkes kendi bildiğini söylüyor.
12 – Birbirinizi kıskançlığınız ne ölçüdedir?
1 – Modern bir insan olduğumdan kıskanmıyorum.
2 – Bazı durumlarda kıskanıyorum.
3 – Muhafazakâr biri olduğumdan kıskanıyorum.
4 – Kıskançlık, cahil insanların işi olduğundan kıskanmıyorum.
5 – Sevdiğim için her davranışını kıskanıyorum.
13 – Aileleriniz arasındaki dengeleri nasıl gözetirsiniz?
1 – Gidiş gelişlere mesafe koyarak.
2 – İşlerimize karıştırmayarak.
3 – Samimi, sabırlı ve anlayışlı olarak.
4 – İletişim kurarak.
5 – Bir diplomat gibi davranarak.
14 – Eşinizle aranızda 'güç mücadelesi'ne girer misiniz?
1 – Herkes kendi seviyesini bildiğinden güç mücadelesi yapmıyoruz.
2 – Zaman zaman kapışıyoruz.
3 – Beyimin bütün yetkilerini kabul ettiğimden böyle bir sorunumuz yok.
4 – Güçlerimizi ayrı ayrı kullandığımızdan devamlı mücadele yaşıyoruz.
5 – Saygı ve sevgimiz sınırsız olduğundan buna ihtiyaç duymuyoruz.
15 – Aile sırlarınızı başkalarına söyler misiniz?
1 – Dertleşmek için bazen dostlarımla konuşuyorum.
2 – Yalnız anne ve babama açıyorum.
3 – Mahrem konular olduğundan kimseyle paylaşmıyorum.
4 – Gizlimiz saklımız olmadığından her şeyi herkese anlatıyorum.
5 – Sırlar sorun haline dönüşürse açıklıyorum.
16 – Akşam saatlerini nasıl değerlendirirsiniz?
1 – Televizyona bakarak
2 – Eşimle sohbete dalarak
3 – Kitap okuyarak.
4 – Susarak
5 – Eşimle tartışarak.
17 – Değişime ve gelişime açık birisi misiniz?
1 – Fırsat buldukça kendimi yenilemeye çalışıyorum.
2 – Alışkanlıklarımdan vazgeçemiyorum
3 – Değişime açığım ama ahlaki ve kültürel değerlerimden de taviz veremiyorum.
4 – Değişim ve gelişimle ilgili bütün yenilikleri uygulamaya uğraşıyorum.
5 – İş-güçten değişim ve gelişimle ilgili yenilikleri takip edemiyorum.
18 – Sevginizin devam etmesi için nelere önem verirsiniz?
1- Olumsuzluklar karşısında sabırlı ve hoşgörülü olmaya çalışırım.
2 – Eşimin farlılıklarına ve aykırılıklarına saygı duyarım.
3 – Sevgiyi önce eşimden umarım.
4 – Hediyeleşmeler ve sürprizler yaparım.
5 – Daha güzel ve rahat bir yaşam için uğraşırım.
19 – Eşinizi eleştirmeniz gerektiğinde nasıl hareket edersiniz?
1 – Sorunun aslını astarını öğrendikten sonra uygun bir dille uyarırım.
2 – Yanlış bir davranış yaptıysa hemen anında yüzüne hatırlatırım.
3 – Huzursuzluk olmasın diye susarım.
4 – Eleştiriyi başkalarının yanında değil özel olarak yaparım.
5 – Önce olumlu davranışlarını takdir eder, sonra eleştirimi yaparım.
20 – Çevrenizdeki olumsuzlukların, evliliğinizi etkilememesi için tedbirleriniz?
1 – Ailemi, akrabalardan ve komşulardan uzak tutarım.
2 – Çevremdeki olumsuzlukların zararlarını anlatırım.
3 – Olumsuzluklardan uzak durmaya çalışırım.
4 – Kötü arkadaşlardan ve komşulardan ilişkimi koparırım
5 – Her şeyi kendi akışına bırakırım.
PUANLAMA – DEĞERLENDİRME
100 – 80 Arası: Yolunda devam eden bir evliliğiniz var, tebrik ediyoruz… Allah bozmasın.
80 – 60 Arası: Evliliğiniz güzel gitmekle beraber, yine de tedbiri elden bırakmayın ve olgunlaşmaya çalışın.
60 – 40 Arası: İlişkileriniz pek sağlıklı görünmüyor, daha dikkatli olmanız ve yanlışlıklarınızı bırakmanız lâzım.
40 – 20 Arası: Bu evlilik huzursuz gibi gözüküyor. Bir uzmana gitmenizi veya büyüklerinizle durumu değerlendirip karşılıklı düzeltmeniz, en hayırlısıdır.
