III. DIŞ POLİTİKA ALANINDAKİ HAMLEMİZ: D-8 HAREKETİ
Eski Sovyetler Birliği`nin dağılmasına paralel olarak askeri
sistemler teker teker yıkılıp yerlerine hürriyetçi, çoğulcu demokratik idareler
yerleştikçe soğuk savaş döneminin bittiği ümit edilmişti. Artık dünyada
çatışmaların yerini barışın, gerginliğin yerini diyalogun, istismarın yerini
işbirliğinin, çifte startların yerini adaletin, ayrımcılığın yerini eşitliğin,
baskının yerini demokrasinin alacağı bekleniyordu. Bütün bunların teminatı
olarak yeni bir dünya düzeninin kurulmakta olduğu dile getiriliyordu. Ancak
görüldü kigelişmeler, beklentiler yönünde olmadı. Dünyada adaletsizlik,
baskı, çifte start ve güç kullanımı hüküm sürmeye devam etti.
Bosna-Hersek`te yaşanın insanlık dramı, insan değerlerine ve adalete olan
inancı derinden sarstı. Somali`de ve Rua`da kendi kabahatleri olmaksızın
açlıktan ve sefaletten hayatını kaybeden insanların acı kaderi hafızalarımızdan
silinmedi. Dünyaya insan hak-ları dersi vermeye kalkanlar kendi yurtlarında
mülteci statüsüne düşen Dağlık Karabağ ahalisinin çığlığını duymamayı tercih
ettiler.
Gelişmiş ülkeler G-8 adı altında her yıl bir araya gele-rek global
çıkarlarının sıkı takibi ve teminatı yönünde yoğun bir işbirliği içerisinde
bulunmaktadırlar. Öte yan-dan, gelişmekte olan ülkeler de bazen gruplar
halinde, bazen de münferiden yıllardan beri karşı karşıya olduk-ları haksızlık
ve uygulamadaki eşitsizlikleri muhtelif platformlarda esasen dile
getirmektedirler. Ancak bu girişimler şimdiye kadar bir türlü etkin olamamıştır.
Bu bakımdan D-8 Grubu`nun en önemli ilkesi “etkinlik” olmuştur.
D-8 Hareketinin temel amacı, grup üyelerinin üyesi bulunduğu bütün
bölgesel örgütleri güçlendirmeye çalışırken, Müslüman olsun veya
olmasın tüm gelişmekte olan ülkelerle yakın bir işbirliği içinde olmak,
müşterek yaklaşımlar oluşturmak ve sonuç alıcı proje-ler geliştirmektir. Bunlar
yapılırken tekerleği yeniden keşfetmek suretiyle zaman ve emek heba
edilmeyecek-tir. İhtiyaç duyulan teknoloji, bilgi ve deneyim bunlara en fazla
ve uygun şartlarda sahip olanlardan alınacak ve onlarla işbirliğine devam
edilecektir. Ancak bu imkanlardan yararlanırken 8 ülke ve 800 milyonluk bir
pazar avantajı gelişmiş ülkelerle müzakere masasında tabi ki değerlendirilecektir.
D-8 üyesi ülkelerin toplam gayri safi milli hasıla (GSMH)`sı 600 milyar
doların üzerindedir. Dünya GSMH SI ise 25 trilyon doların
üstündedir. Yani 8 ülkenin nüfusu dünya nüfusunun yüzde 15`i olmasına karşın
dünya GSMH SI içindeki payı sadece yüzde 2,4`tür. Hedef D-8
GSMH` SINI dünya GSMH SININ yüzde 15`ine, toplam ticaret hacmini de
bugünkü 400 milyar dolar düzeyinden l trilyon dolar düzeyine ulaştırmak ve
dünya ekonomi arenasında daha fazla söz sahibi olmaktır.
8 ülke devlet başkanlarının 15 Haziran 1997`de İstanbulda
imzaladıklarıdeklarasyon ve bu zirvede ele alınan projeler ve ilk aşamada
başlamasına karar veri-lenler aşağıya aynen alınmıştır.
Biz, Bangladeş, Endonezya, İran, Malezya, Mısır, Nijerya, Pakistan ve
Türkiye`nin Devlet/Hükümet Başkanları, 15 Haziran 1997 tarihinde İstanbul`da
toplanarak ve uluslararası siyasi tabloyu gözden geçirerek ve soğuk savaş
sonrası dönemde dünya ekonomik yapısının hızla küre-selleşmesi de dahil, ortaya
çıkan durumun, gelişmekte olan ülkeler için hem fırsatlar hem de zorluklar
yarattığı gerçeğini kaydederek, insanoğlunun barış, diyalog, işbirliği,
adalet, eşitlik ve demokrasi yolundaki köklü ve içten arzularının bilincinde
olarak, bununla birlikte, dünyanın çeşitli bölgelerinde bu amaçlara
ulaşılması yerine, yeni gerilim, istikrarsızlık, çatışma ve sürtüşme
nedenlerinin ortaya çıktığını ve bilinen çifte-start, ayrımcılık ve zulüm
politikalarının devam ettiğini ve hatta bazı yerlerde yoğunlaştığını derin
bir endişe ve hayal kırıklığı ile not ederek, gelişmekte olan ülkeler
arasında sürdürülecek etkin ve yakın işbirliği ile istişarelerin dünya barışı
esas olduğunu teyid ederek, dünyadaki hali hazır genel ekonomik durum ve
bu durumun ülkelerimiz üzerindeki etkisi konusunda görüş alışverişinde
bulunarak, yoksulluğun bertaraf edilmesinin, sürdürülebilir yaşam
koşulların geliştirecek ekonomik imkanlara evrensel ulaşım sağlamaya ve
dezavantajlı konumda olanlar için imkanlara ve hizmetlere ulaşmak için gerekli
çabaları göstermeye bağlı olduğunu kabul ederek, yoksulluk içinde yaşayan
insanların ve ekonomik ve sosyal açıdan güçsüz grupların gelişme sürecinde
gerçek atılımcı haline gelmelerinin sağlanması için, özellikle kendilerini
etkileyecek politikaların planlanması ve uygulanması aşamalarında
örgütlenmeleri ve sosyal hayatta yer almaları suretiyle güçlendirilmeleri
gereğini not ederek, ülkelerimiz ekonomilerinin rekabet edebilirliğini
devamettirmek ve dünya ekonomisine entegrasyon yolunda önlerine çıkan orunları
aşabilmek için istikrarlı bir uluslararası makroekonomik ortam, pazar
ekonomileri, yoğun mali kaynak desteği ve teknolojik dinamizm kazırılmasına
duyulan ihtiyacı ortaya koyarak, uluslararası toplumun, makroekonomik
politikaların oluşturulması ve uygulanmasında istişare ve işbirliği yoluyla
teşvik edici bir dış ekonomik ortam yaratılması için politikalar geliştirmesi
ve uygulanması gereğini vurgula-yarak, sanayileşmeye ve insan kaynaklarının
geliştirilmesi ile Kamu/Hükümet ve özel sektör arasında yapıcı bir ortaklığın
geliştirilme-sine ağırlık veren bir makroekonomik yönetime olan
ihtiyacı vurgulayarak, ülkelerimizin ekonomilerinin daha hızlı ve daha sağlıklı
bir şekilde büyümesinin önündeki engelleri dikkate alarak, ülkelerimizin
önündeki mevcut ticari engelleri aşma gereğini kabul ederek, küresel ticari
faaliyetlerde ve ekonomik karar alma sürecinde ülkelerimizin ekonomi-lerinin
yetersiz kalan rollerini ve konumlarını dikkate alarak, ortak çabalar,
karşılıklı işbirliği ve diğer gelişmekte olan ülkeler ile dayanışmanın tekrar
canlırılması sonucunda, ülkelerimizin uluslararası karar alma sürecine
katkılarını artırabileceğimize ve dünya ekonomik ilişkilerinin
şekil-lendirilmesinde pay sahibi olabileceğimize inanarak, ülkelerimiz arasında
tatminkar düzeyde olmayan ticaret hacmine ve grubun dünyaya yönelik
ihracatını artırma arzusu içinde, modern teknolojilerin daha yaygın kul-lanımı
ve bunun ülkelerimizin ekonomik ve sosyal gelişimine etkin katkısı hususunda
Hükümetlerimizin kararlılıklarını ifade ederek, demokratik ve katılımcı bir
yaklaşımla ve yapıcı bir diyalog içinde dünya ekonomisinde global bir ortaklığı
teşvik etme kararlılığı içinde, uluslarımızın her yönüyle daha yüksek bir
gelişme seviyesine erişmeye duydukları acil ihtiyaç ve beklentilerini vurgulayarak,
ülkelerimizin birlikte oluşturduğu geniş ekonomik potansiyelin ve daha
yakın işbirliğinin bilinen faydalarının bilin-ci içinde, gelişmekte olan
ülkeler arasında işbirliğinin öne çıkarılmasında iş aleminin hayati rolünü
vurgulayarak, köklü tarihi bağların karşılıklı yarara dayalı işbirliği için
güçlü bir temel ve çerçeve oluşturduğunun bilinci içinde, Birleşmiş Milletler
Şartı`nın amaçlarına, ilkelerine ve hede-flerine uyma gereğinin altını çizerek,
istişare, işbirliği, şeffaflık, nesafet, eşitlik ve karşılıklı saygı ilkelerine
bağlı olarak:
1. D-8 adı verilecek bir işbirliği mekanizması oluşturmaya karar verdik,
2. D-8`in, üye ülkelerin diğer uluslararası veya bölgesel kuruluşlara
üyeliklerinden kaynaklanan ikili ve çok taraflı taahhütleri üzerinde olumsuz
etkiyapmayacak bir forum olacağına karar verdik,
3. D-8`in temel amacını, sosyo-ekonomik gelişmeyi aşağıdaki
ilkeler çerçevesinde gerçekleştirmek olarak saptadık:
– Çatışma yerine barış
– Sürtüşme yerine diyalog
– Sömürü yerine işbirliği
– Çifte start yerine adalet
– Ayırımcılık yerine eşitlik
– Baskı yerine demokrasi
4. Aramızdaki işbirliğinin siyasi istişareler ve uluslararası
kuruluşlardakoordinasyon da dahil, tüm alanları kapsayacağını göz önünde
bulundurarak, aşağıdaki listede yer almakla birlikte nihai olmayan alanlarda
birliği yapmaya karar verdik:
– Ticaret
– Sanayi
– İletişim ve Enformasyon
– Finans, Bankacılık ve Özelleştirme
– Yoksulluğun Bertaraf Edilmesi ve Kırsal Kalkınma
– Bilim ve Teknoloji
– İnsan Kaynaklarının Geliştirilmesi
– Tarım
– Enerji
– Çevre
– Sağlık
– Turizm
– Kültür ve Spor
5. Altı işbirliği projesine öncelik tanıyan konsey raporunu onayladık,
6. D-8`in ilkelerine ve amaçlarına uygun olarak, sonuca yönelik
işbirliğiprojelerini başlatmak ve iş alemi bünyesinde sürdürülen somut
alışverişigeliştirmek amacıyla üye ülkelerin sanayi ve ticaret odaları ve diğer
ilgili kurumları arasında ortak iş konseyleri kurulmasını teşvik etmeye karar
verdik,
7. D-8`lerin ortak hedefi, amaç ve ilkelerine inanan ve ortak bağlara
sahip olan diğer gelişmekte olan ülkelerin üyeliğine açık küresel bir örgüt
olmasına karar verdik,
8. Yukarıda sıralanan amaçların gerçekleştirilmesinde, hem gelişmekte
olan ülkeler hem de ekonomik olarak gelişmiş ülkeler ile işbirliği yapma
yönünde ortak kararlılığımızı vurguladık,
9. D-8`in, başta IKÖ olmak üzere, diğer ilgili uluslararası kuruluşlarla
ilişkilerinin düzenlenmesi hususunda uygun mekanizmaların tesisine karar
verdik,
10. D-8`in örgütsel yapısını ve işleyiş kurallarını, konseyin konuya
ilişkin belgesinde yer aldığı şekliyle onayladık,
11. Türk Hükümeti`nin, D-8 başkanlığı süresince koordinasyon sağlamak
üzere bir icra direktörü atama kararını memnuniyetle karşıladık ve Türkiye`nin,
icra direktörüne, görevi süresince İstanbul`da büro imkân-ları sağlamak ve
masraflarını karşılamak üzere yaptığı öneriyi teşekkürle kabul ettik,
12. D-8 zirvesinin gelecek toplantısının Kasım/Aralık 1998`de Dakka,
Bangladeş`te yapılmasına karar verdik.
15 Haziran 1997 Pazar günü İstanbul`da imzalanmıştır.
BİRİNCİ D-8 ZİRVESİ`NDE
ELE ALINAN PROJELER VE İLK AŞAMADA BAŞLAMASINA KARAR VERİLENLER
D-8 ÜLKELERİNİN SORUMLU OLDUKLARI SEKTÖRLER
|
1.KIRSAL KALKINMA |
BANGLADEŞ |
|
2.TİCARET |
MISIR |
|
3.YOKSULLUĞUN BERTARAF EDİLMESİ VE İNSAN |
ENDONEZYA |
|
BİLİM VE TEKNOLOJİ |
İRAN |
|
TELEKOMİNİKASYON VE ENFORMASYIN |
İRAN |
|
FİNANS, BANKACILIK VE ÖZELLEŞTİRME |
MALEZYA |
|
ENERJİ |
NİJERYA |
|
TARIM |
PAKİSTAN |
|
SANAYİ |
TÜRKİYE |
|
SAĞLIK |
TÜRKİYE |
Bangladeş`in sorumluluğundaki kırsal kalkınma ve Nijerya`nın
sorumluğundakienerji sektörleri hariç olmak üzere bu on sektörden sekizinde,
ilgili sektörün politikasını belirleyenlerden oluşan çalışma grupları
toplanarak projeleri değerlendirmişlerdir. Yüksek düzeyli bürokratların
toplantısında ilk aşamada hemen başlanacak seçilmiştir. Bangladeş ve
Nijerya sorumluğundaki sektörlerde çalışma grupları en kısa zama
toplanması kararlaştırılmıştır.
TİCARET GRUBU (MISIR)
Ticaret Çalışma Grubu`nca dikkate alınmaya değer bulunan projeler:
1. Çifte vergilendirmenin önlenmesine ilişkin ikili anlaşmaların
harmonizasyonu
2. Yatırımların geliştirilmesi ve korunması için çok taraflı anlaşmaların
tamamlanması
3. Serbest ticaret bölgeleri
4. D-8 ülkeleri arasında uluslararası pazarlama ve ticaret şirketi
kurulması
5. Pamuk birliği kurulması
İLK AŞAMADA MISIRIN
YÜRÜTMESİ İÇİN SEÇİLEN PROJE :
D-8 ÜLKELERİ ARASINDA
ULUSLARARASI BİR PAZARLAMA VE TİCARET ŞİRKETİ KURULMASI
İNSAN KAYNAKLARININ GELİŞTİRİLMESİ (ENDONEZYA)
İnsan Kaynakları Çalışma Grubu`nca dikkate alınmaya değer bulunan
projeler:
1.
Değişik stratejik sektörlerde eğitim,
Bunlar;
* Hayvancılık ve balıkçılık
* Yoksulluğun giderilmesi
* Su kaynakları yönetimi
2.
Kalkınmada kadının rolünün iyileştirilmesi
* Kadınlar için teknik eğitim programı
3.
Öğretim programları
* Teknoloji, işletme ve finans alanlarında lisans ve lisansüstü eğitim
* Öğrenci değişim programı
* Diplomatlar için kurslar
İLK AŞAMADA
ENDONEZYANIN YÜRÜTMESİ İÇİN SEÇİLEN PROJE :
YOKSULLUĞUN GİDERİLMESİNDE
VE İNSAN KAYNAKLARININ GELİŞTİRİLMESİNDE İŞBİRLİĞİ
TELEKOMÜNİKASYON VE ENFORMASYON GRUBU (İRAN)
Telekomünikasyon ve Enformasyon Çalışma Grubu`nca dikkate alınmaya
değer bulunan projeler:
1. D-8 ülkeleri arasında uydu bağlantısı
2. Enformasyon teknolojileri ve telekomünikasyon
3. İslam ülkeleri arasında bilgi ağlarının geliştirilmesi
4. Bilgisayar programları geliştirilmesi
BİLİM VE TEKNOLOJİ GRUBU (İRAN)
Bilim ve Teknoloji Çalışma Grubu`nca dikkate alınmaya değer bulunan
projeleri:
1. D-8 Bilim ve Teknoloji Merkezi kurulması
2. Bilim ve Teknoloji Politikaları Komitesi kurulması
İLK AŞAMADA İRANIN
YÜRÜTMESİ İÇİN SEÇİLEN PROJE :
D-8 ÜLKELERİ ARASINDA
ENDÜSTRİYEL VE TEKNOLOJİK VERİ BANKASI AĞI
KURULMASI
FİNANS, BANKACILIK VE ÖZELLEŞTİRME GRUBU (MALEZYA)
Finans Çalışma Grubu`nca dikkate alınmaya değer bulunan projeler:
1. D-8 merkez bankaları arasında işbirliği muhabir banka anlaşmaları ağı
kurulması
2. D-8 ülkeleri arasında özelleştirme alanında işbirliği
3. Özelleştirme sürecine bankaların dahil edilmesi
4. Sigortacılık alanında işbirliği
İLK AŞAMADA MALEZYA`NIN
YÜRÜTMESİ İÇİN SEÇİLEN PROJE :
SİGORTACILIK ALANINDA
İŞBİRLİĞİ VE ORTAK ŞİRKETLER KURULMASI
TARIM GRUBU (PAKİSTAN)
Tarım Çalışma Grubu`nca dikkate alınmaya değer bulunan projeler:
1. Şeker kamışı
2. Entegre besleme ve tavukçuluk tesisleri kurulması
3. Basınçlı sulama sistemleri
4. Toprak ve su korunması
5. Tarım makineleri
6. Hayvan hastalıklarının kontrolü ve yok edilmesi
8. Ziraî ilaçlama sistemleri
İLK AŞAMADA PAKİSTAN`IN
YÜRÜTMESİ İÇİN SEÇİLEN PROJE :
KIYI VE KARA SU ÜRÜNLERİ
ÜRETİCİLİĞİNİN GELİŞTİRİLMESİNDE İŞBİRLİĞİ
SAĞLIK GRUBU (TÜRKİYE)
Sağlık Çalışma Grubu`nca dikkate alınmaya değer bulunan projeler:
1. Toplum sağlığının geliştirilmesi
2. Sağlık alanında bilgi alışverişi
3. Çevre ve Halk Sağlığı Enstitüsü kurulması
4. Aile sağlığı üzerine ortaklaşa geliştirme stratejileri oluşturmak
5. AİDS önleme ve kontrol programı
6. Nüfus ve aile araştırması
7. Sağlık yatırımları ve araştırma programları
8. Gıda güvenliği ve beslenme
9. Kalkınma programlarının çevre sağlığına etkisini değerlendirme
programları
10. Kanser önleme ve kontrol programları
SANAY
İ GRUBU-1 (TÜRKİYE)
Sanayi Çalışma Grubu`nca dikkate alınmaya değer bulunan projeler:
1.
Havacılık Sanayii
Aşağıdaki araçların ortak tasarım, geliştirme, imalat ve pazarlanması:
* Bölgesel nakliye uçağı
* Sivil Jet nakliye uçağı
* Genel maksat helikopteri
* Türbinli motor
* Uydular
2.
Otomotiv Sanayii
Aşağıdaki araçların ortak tasarım, geliştirme, imalat ve pazarlaması:
* Hafif nakliye aracı
* Binek aracı
SANAYİ GRUBU-2 (TÜRKİYE)
3.
Elektronik Sanayii
Aşağıdaki ortak tasarım, geliştirme, imalat ve pazarlanması:
* Entegre devreler
* Kişisel bilgisayar
4.
Diğerleri
Aşağıdaki ortak tasarım, geliştirme, imalat ve pazarlanması:
* Gübre sanayii
* Tekstil sanayii
* Maden sanayii
* Çelik sanayii
* Çimento sanayii
* Raylı toplu taşım araçları
* Termal ve hidroelektrik güç tesis üniteleri
* Telekomünikasyon teçhizatı
* Renkli TV tüpleri
* Bitkisel yağ sanayii
* Palmiye yağ sanayii
* Gıda paketleme sanayi
İLK
AŞAMADATÜRKİYENİNYÜRÜTMESİ İÇİN SEÇİLEN PROJE :
ORTAKLAŞA ZİRAÎ UÇAK
TASARIMI, GELİŞTİRİLMESİ, İMALÂTI VE PAZARLAMASI
D-8 PROJELERİNDE
UYGULANACAK İŞBİRLİĞİ PRENSİPLERİ
1. Ticari yararın, projelere özel sektörün de dahil edilmesiyle ancak
maksimum hale getirilebileceği gerçeğinin kabul edilmesi. İşbirliğinin en temel
prensibi, D-8 ülkelerinden özel sektörün projelere azami derecede katılımını
sağlamak olacaktır.
2. Projeler, çok taraflı olabileceği gibi iki taraflı da olabilir.
Belirli bir projeye tüm D-8 ülkelerinin katılması zorunlu değildir. Bir proje,
iki ülkenin katılımıyla başlatılabilir.
3. Herhangi bir batı ülkesi veya diğer ülkeler bu projelere
katılabilir. D-8 dışındaki herhangi bir ülkeden gelecek işbirliği önerilerinin
gözardı edilmemesi yararlı olacaktır. Bu sebeple, dışımızdaki diğer ülkeler, bu
projelere katılmak üzere davet edilebilir.
4. İmalata yönelik sanayi projeleriyle birlikte endüstriyel tasarım ve
geliştirmeprojeleri de gelebilir. Tasarım ve geliştirme faaliyeti, belirli
ülkelerin tekelini kırmak için mutlak bir çözümün bulunmasında hayati bir husus
olarak dikkate alınmaktadır.
5. “Adil Dağılım” na göre ayarlanacaktır.
D-8 TEŞKİLAT YAPISI VE
İŞLEYİŞ KURALLARI
1. TEMEL ORGANLAR
D-8 aşağıdaki temel organlardan oluşur:
1. Zirve
2. Konsey
3. Komisyon
1.
Zirve
Devlet/Hükümet Başkanları Zirvesi D-8`in en üst organıdır.
Zirve, D-8 üyesi ülkelerin Devlet/Hükümet Başkanlarından oluşur.
2.
Konsey
Konsey, D-8`in siyasi karar organıdır.
Konsey, üye ülkelerin dışişlerinden sorumlu bakanlarından oluşur.
Konsey, Zirve tarafından belirlenmiş kurallar ve politikalara uygun
olarak faaliyet gösterir ve sorunların kapsamlı ve derinliğine ele alındığı bir
forumdur.
Konsey, yıllık raporlarını Zirve`ye sunar.
Konsey, Komisyon tarafından sunulan raporları görüşür, gerekli
kararları alır ve tavsiyelerde bulunur. Komisyon`a gerekli gördüğü görevleri
tevdi eder.
Konsey, her yıl düzenlenecek Zirve`nin çalışma programını görüşüp kabul
eder ve karar, tavsiye ve bildiri taslaklarını Zirve`ye sunulmak üzere
hazırlar.
Her Zirve toplantısından önce Konsey toplantısı yapılır.
3. Komisyon
Komisyon, D-8`in yürütme organıdır.
Komisyon, hükümetlerin tayin ettiği yüksek dereceli memurlardan oluşur.
Komisyon, Konseyin çalışma programının, gündeminin ve Konsey`e
sunulacak karar taslaklarının hazırlanmasından sorumludur. Komisyon ayrıca
Zirve`nin geçici gündem çalışma programı, karar ve bildiri taslaklarını da
Konsey`e sunar.
2. ÜYE ÜLKELER ARASINDA KOORDİNASYON
Üye ülkeler arasında organize bir şekilde koordinasyon görevi
sağlayabilmek için, her zirve toplantısını tertip edecek ülke, toplantıların
başkanı olarak hareket edecek ve bu maksatla bir İCRA DİREKTÖRÜ atayacaktır.
İCRA DİREKTÖRÜ, üyeler arasında etkin bir ilişki sağlayacak, bilgi
akımını kolaylaştıracak ve toplantılardaki sekreterya hizmetlerini
yürütecektir.
D-8 Komisyonu üyesi her yüksek dereceli memur, kendi ülkesindeki
koordinasyondan sorumlu olacaktır.
İlk Zirve`nin başkanı olarak, Türkiye Hükümeti, İcra Direktörü için
İstanbul`da bir ofis sağlamayı ve bunun masraflarını deruhte etmeyi kabul
etmiştir.
Kasım 1998 tarihinde Bangladeş`in başkenti Dakka`da yapılacak olan İkinci
Zirve toplantısında, İstanbul`da bir koordinasyon merkezi kurulması da dahil olmak
üzere, koordinasyon modaliteleri ve alınması gereken tertipler gözden
geçirilecektir. Bu modaliteler gerektikçe gözden geçirilecek ve gelecek Zirve
toplantılarında yeniden düzenlenecektir.
D-8 ÜLKELERİNİN TİCARET HEDEFLERİ
Dünyadaki bütün ülkeler, dış ticaret hacimlerinin artırılmasını
hedeflemektedirler Tabii bunu yaparken ihracat-ithalat dengesinde ihracatın
ağırlıklı olması arzulanır Hiç bir ülke, ithalatının ihracatını geçmesini
arzulamaz. D-8 grubu ülkeler, aralarındaki ticarette denge ve eşitlik prensibini
hedeflemektedirler.
Aşağıdaki tabloda, D-8 ülkelerinin ticaret hacimleri ve Türkiye ile olan
ticaretler görülmektedir. D-8 ülkelerinin 1995 yılı ticaret hacimleri 378
milyar dolanı üzerinde iken Türkiye ile olan ticaret hacimleri sadece 2 milyar
dolar civarındadır Yani toplam ticaret hacimlerinin yüzde 0.59`luk bir kısmı
Türkiye iledir. Dünya nüfusunun yüzde 13`ünü teşkil eden bir ülkeler grubu
ile ticaret hacmimiz bu oram yakın olmalıydı. Türkiye için hedef D-8
ülkeleriyle olan ticaret hacmini yıllık 50 milyar dolar seviyesine
ulaştırmaktır.
Bir ülke için dış ticarette hedef ve öncelik ticaret hacminin düşük
olduğu ülkelerle ticareti geliştirmektir. Bu bağlamda D-8 Türkiye için dış
ticarette de bir hedeftir hem de öncelikli bir hedef. Ancak bu hedeflenirken
gelişmiş ülkelerin yaptıkları gibi çifte start gözetilip tek taraflı bir hacim
artışı hedefi yoktur. Hedef karşılıklı olarak ticaretin geliştirilmesidir.
D-8 ÜLKELERİ TİCARET HACİMLERİ VE TÜRKİYE İLE TİCARETLERİ
|
İHRACAT |
İTHA LAT |
HACİM |
TÜRKİYE`DEN İTHALATI |
TÜRKİYE`NİN İTHALATI |
TÜRKİYE İLE HACİM |
|
|
BANGLADEŞ |
3.173 |
6.496 |
9.669 |
5 |
22 |
27 |
|
ENDONEZYA |
45.417 |
40.918 |
86.335 |
33 |
133 |
166 |
|
İRAN |
19.165 |
12.061 |
31.226 |
249 |
692 |
941 |
|
MALEZYA |
74.045 |
77.751 |
151.796 |
100 |
272 |
372 |
|
MISIR |
4.400 |
11.250 |
15.650 |
246 |
211 |
457 |
|
NİJERYA |
34.179 |
29.987 |
64.166 |
13 |
8 |
21 |
|
PAKİSTAN |
7.992 |
11.461 |
19.453 |
91 |
154 |
245 |
|
TOPLAM |
188.371 |
189.924 |
378.295 |
737 |
1.492 |
2.229 |
1995 YILI RAKAMLARI, RAKAMLAR MİLYON DOLAR OLARAK
VERİLMİŞTİR.
Komisyon, Çalışma Gruplarının ve Daimî Komitelerin raporlarını inceler,
onaylar ve faaliyetlerini denetler.
Komisyon, faaliyetleri hakkında Konsey`e yıllık raporlar sunar.
Komisyon yılda iki kez toplanır; birincisi Konsey`den hemen önce,
diğeri iki Zirve arasında gerçekleştirilir. Komisyon, Zirve ya da Konsey
tarafından bildirilen konuları görüşmek üzere daha fazla sayıda toplantılar
yapabilir.
Komisyon, kendi çalışma programım ve gündemini Zirve ve Konsey`de
alınan kararlar ve talimatlar doğrultusunda belirler.
Zirve her yıl dönüşümlü olarak üye ülkelerden birinde toplanır. Zirve,
bir sonraki toplantısının yer ve tarihine, istişareler yoluyla karar verir.
prensibi gözetilecektir. Özellikle, projelerin tasarım ve geliştirme
tipiyle ilgili olarak, belirli bir projenin iş-paylaşımı maliyet-pay esası
* Çok maksatlı zirai uçak
7. Kıyı ve kara su ürünleri üreticiliği
5. Sanayi ve teknolojik bilgi bankası oluşturulması
* Kadın geliştirme merkezinde eğitim
projeler
İSTANBUL DEKLARASYONU
