SOSYAL SİGORTA HİZMETLERİNDE YETERSİZLİK VE BOĞULMA:
Ülkemizde sosyal sigortalar kurumu hem yetersizdir hem çalışanlara büyük külfetler getirmektedir, hem de devlete çok ağır yükler bindirmekte ve sonuçta çöküntüye doğru gitmektedir.
Üstelik emekli sandığı, sosyal sigorta ve Bağ-kur diye lüzumsuz bölünmüşlükler hizmetlerin hem kalitesini düşürmekte hem de külfetini ziyadeleştirmektedir.
Kaldı ki hala insanlarımızın çok önemli bir kısmının hiçbir sigortası ve garantisi mevcut değildir.
Bugünkü sigorta sisteminin tıkanışı ve tükenişinin başlıca sebepleri ise;
1- Emekli olmak kârlı hale getirilmekte, işçi ve memurlarımızın devlete en yararlı hizmetler vereceği yetişmiş çağında emekliye ayrılması ve çalışmadan kazanması bir nevi teşvik edilmektedir.
2- Sigorta kurumlarının imkanları çarçur edilmekte, her kademede bir israf gözlenmektedir.
3- Genellikle özel sektör işverenleri prim borçlarını ödememektedir.
Çözüm Önerileri:
1- Emekli olma “yaş ve yıl” ile sınırlı tutulmamalı, isteğe bağlı olarak serbest bırakılmalıdır.
Ancak;
a – Ne kadar geç emekli olursa emekli maaşına da o nispette ve cezbedici şekilde yüksek olmalıdır.
b – İsteyen herkese emekli olduktan sonra tekrar işe dönme imkânı sağlanmalıdır.
c – Çalışanlara ayrıca “çalışma, kredisi verilmeli” emekli olanlar ise bu haktan mahrum bırakılmalıdır.
2- Emekliler için kamu gelirlerinin on ikide biri (1/12) ayrılmalıdır.
a – Bu miktar bütün emeklilere, mesleki derecelere ve hizmet süreleri nispetinde dağıtılmalıdır.
b – Yeni emekli olanlar çoğaldıkça ellerine geçen miktar tabiatıyla azalacaktır.
c – Bu taktirde kimse emekli olmaya özen duymayacaktır.
3- Çalıştığı iş yerinde her ne sebeple olursa olsun geçici ayrılma durumunda ücret ödenmeyerek, geçici emeklilik kasasından ödeme yapılmalıdır.
4- Ülkemizde herkes sağlık sigortasına sahip olmalıdır.
a – Hiçbir ön ödeme ve prim mecburiyeti olmadan her vatandaş sağlık hizmetlerinden yararlanmalıdır.
b – Her doktora, kendi branşıyla ilgili belli sayıdaki insanın sağlık sorunlarıyla ilgilenme mecburiyeti konmalıdır.
c – Kişilere kendi doktorunu seçme hakkı tanınmalıdır.
d – Doktorlar, sorumluluk çerçevesinde çok hastaya baktığı kadar değil, hastalığı önlediği kadar yani koruyucu hekimlik tedbirlerini alabildiği ve sağlık seviyesini yükseltebildiği kadar rütbesi ve ücreti artacaktır.
5- İşsizlik sigortasından para alanlar ise kendileri için ayrılan özel bürolara uğrayarak;
a – Ya ağaç dikmek, hayvan yetiştirmek ve çevre temizliğine girişmek gibi görevler yapacak,
b – Ya kendi sanat ve mesleğiyle ilgili işlere koşulacak,
c – Ya huzurevi ve hastanelerdeki bakım hizmetlerine katılacak,
d – Ya sivil savunma hizmetleriyle (yangın, deprem, sel kurtarma) hazırlıklarıyla meşgul olacak,
e – Ya da ilmi araştırma faaliyetleriyle uğraşacak ve bu tür hizmetlere katılımları nispetinde maaşları artmış olacaktır.
Böylece herkes her halde bir işe yarayacak, çalışmadan kazanma ve bedavadan yaşama olmayacak, “insan için ancak kendi çalışmasının (karşılığı) vardır.” gerçeğine uygun bir düzen kurulacaktır.
Bütün bu hizmetler için nereden kaynak temin edilecek sorusunun cevabına gelince;
1- Sigorta ve diğer devlet kurumlarına ait binlerce lojman, tatil kampı, misafirhane gibi binalar değer fiyatlarına satılıp kaynağa dönüştürülmelidir.
2- Bazı büyük özel holdinglerin ticari amaçlı olarak kurdukları vakıflar mutlaka vergilendirilmelidir.
3- Repo ve rantiye kazançlarının mutlaka ve etkin biçimde vergilendirilmesi yoluna gidilmelidir.
4- Özel veya resmi şans oyunları ve paralı yarışlardan elde edilen kazancın bir kısmının genel sağlık ve sosyal sigorta hizmetine aktarılması öngörülmelidir.
5- Yurt içinde ve yut dışında, “danışman, müşavir, yönetim kurulu üyeliği” gibi göstermelik görevler kaldırılmalı ve bunlara maaş olarak milyarlarca liranın ödenmesine son verilmelidir.
6- Kurumu bilerek zarara sokan kimseler ve kesimler mutlaka tespit ve tazmin edilmeli, her türlü israf ve suistimal önlenmelidir.